PHP tối ưu sắp xếp mảng với usort

1. Ví dụ sắp xếp mảng theo cột thời gian mới trước cũ sau

$rows = [
 ['shop' => 'A', 'date' => '2025-04-18'],
 ['shop' => 'B', 'date' => '2025-04-19'],
 ['shop' => 'C', 'date' => '2025-04-17']
];
$datetimeCol = 'date';

1.2 Mảng mong muốn được sắp xếp lại, sau khi chạy đoạn usort:

[
  ['shop' => 'B', 'date' => '2025-04-19'],
  ['shop' => 'A', 'date' => '2025-04-18'],
  ['shop' => 'C', 'date' => '2025-04-17']
]

2. Các đoạn code để lọc mảng $rows bên trên

2.1 Đoạn code bình thường:

usort($rows, function ($a, $b) use ($datetimeCol) {
  $timeA = strtotime($a[$datetimeCol]);
  $timeB = strtotime($b[$datetimeCol]);

  if ($timeA == $timeB) {
    return 0;
  } elseif ($timeA < $timeB) {
    return 1;
  } else {
    return -1;
  }
});

2.2. Đoạn code phiên bản kém tối ưu dùng DateTime::createFromFormat():

usort($rows, function ($a, $b) use ($datetimeCol) {
  $dateFormat = 'Y-m-d H:i:s'; // hoặc 'Y-m-d' nếu dữ liệu chỉ có ngày
  $dateA = DateTime::createFromFormat($dateFormat, $a[$datetimeCol]);
  $dateB = DateTime::createFromFormat($dateFormat, $b[$datetimeCol]);

  if ($dateA == $dateB) {
    return 0;
  } elseif ($dateA < $dateB) {
    return 1;
  } else {
    return -1;
  }
});

Lưu ý:

• createFromFormat() cần bạn biết chính xác format ngày giờ trong dữ liệu (Y-m-d, Y-m-d H:i:s, v.v.).
• Nếu format sai, nó sẽ trả về false, có thể gây lỗi không mong muốn.
• Dùng strtotime() sẽ linh hoạt hơn vì nó tự đoán format (nhưng đôi khi đoán sai).

Phiên bản dùng DateTime::createFromFormat(), tuy kết quả vẫn giống, nhưng tốn tài nguyên hơn và không cần thiết nếu chỉ để so sánh thời gian (vì strtotime() đã quá đủ và nhanh hơn).

2.2.1 Hoặc Nếu bạn không chắc format, thì thay bằng new DateTime() sẽ "mềm" hơn:

usort($rows, function ($a, $b) use ($datetimeCol) {
    $dateA = new DateTime($a[$datetimeCol]);
    $dateB = new DateTime($b[$datetimeCol]);

    if ($dateA == $dateB) {
        return 0;
    } elseif ($dateA < $dateB) {
        return 1;
    } else {
        return -1;
    }
});

Đoạn code 2.2.1 vẫn cho ra kết quả giống đoạn gốc 2.2, nhưng tốn bộ nhớ hơn và chậm hơn vì DateTime là object phức tạp hơn so với một số nguyên timestamp.

Vì sao cách 2.2 và 2.2.1 không tối ưu?

• Sử dụng if/else làm chậm quá trình so sánh.
• Gọi hàm strtotime() nhiều lần nếu không cache giá trị (ở đây mình đã cache bằng $timeA, $timeB để tránh tệ hơn nữa).
• Dài dòng, dễ sai sót trong logic nếu xử lý không chuẩn.

2.3. Đoạn code tối ưu

usort($rows, function ($a, $b) use ($datetimeCol) {
    return strtotime($b[$datetimeCol]) <=> strtotime($a[$datetimeCol]);
});

Tại sao lại nói đoạn code 2.3 là tối ưu:

• Độ ngắn gọn: Rất ngắn (1 dòng)
• Hiệu suất: Tốt hơn (1 lần parse/so sánh)
• Tính rõ ràng: Ngắn nên có thể khó hiểu với người mới
• Kết quả: Giống nhau

3. Tổng kết 3 cách so sánh thời gian

4. Môi trường benchmark (giả lập):

• PHP 8.2
• 10,000 dòng dữ liệu mẫu (mỗi dòng chứa ngày giờ dạng Y-m-d H:i:s)
• Mỗi cách sắp xếp được chạy 100 lần để tính thời gian trung bình

4.1 Kết quả benchmark trung bình (10.000 dòng, 100 lần chạy)

4.2 PHP Script benchmark

Dưới đây là đoạn PHP script benchmark thực tế để bạn có thể chạy thử và so sánh tốc độ 3 cách sắp xếp thời gian.

Tạo file benchmark.php

function generateData($count) {
    $data = [];
    for ($i = 0; $i < $count; $i++) {
        $timestamp = rand(strtotime("2020-01-01"), strtotime("2025-12-31"));
        $data[] = ['datetime' => date('Y-m-d H:i:s', $timestamp)];
    }
    return $data;
}


function benchmark($label, $func, $data, $repeat = 100) {
    $start = microtime(true);
    for ($i = 0; $i < $repeat; $i++) {
        $copy = $data;
        $func($copy);
    }
    $end = microtime(true);
    $duration = $end - $start;
    echo "$label: " . round($duration, 4) . "s\n";
}

// Dữ liệu giả lập
$data = generateData(10000);

// 1. Tối ưu: strtotime + spaceship
benchmark("1. strtotime + <=>", function (&$rows) {
    usort($rows, function ($a, $b) {
        return strtotime($b['datetime']) <=> strtotime($a['datetime']);
    });
}, $data);

// 2. Bình thường: strtotime + if/else
benchmark("2. strtotime + if", function (&$rows) {
    usort($rows, function ($a, $b) {
        $timeA = strtotime($a['datetime']);
        $timeB = strtotime($b['datetime']);
        if ($timeA == $timeB) return 0;
        return ($timeA < $timeB) ? 1 : -1;
    });
}, $data);

// 3. Không tối ưu: DateTime
benchmark("3. DateTime object", function (&$rows) {
    usort($rows, function ($a, $b) {
        $dateA = new DateTime($a['datetime']);
        $dateB = new DateTime($b['datetime']);
        if ($dateA == $dateB) return 0;
        return ($dateA < $dateB) ? 1 : -1;
    });
}, $data);

// 4. Không tối ưu nhất: DateTime::createFromFormat
benchmark("4. DateTime::createFromFormat", function (&$rows) {
    usort($rows, function ($a, $b) {
        $format = 'Y-m-d H:i:s';
        $dateA = DateTime::createFromFormat($format, $a['datetime']);
        $dateB = DateTime::createFromFormat($format, $b['datetime']);
        if ($dateA == $dateB) return 0;
        return ($dateA < $dateB) ? 1 : -1;
    });
}, $data);

Chạy file benchmark.php

bash command
php benchmark.php

Gợi ý mở rộng:

• Thử thay đổi số dòng (10000) hoặc số lần lặp ($repeat = 100) để xem khác biệt rõ hơn.
• In thêm memory_get_usage() nếu muốn đo cả bộ nhớ tiêu thụ.